Zelfs op dit tijdstip is het druk voor deze tijd van het jaar bij de tramhalte van lijn 17 naast Den Haag Centraal. Een enkeling schijnt te weten waarom al die mensen op leeftijd, bepakt en bezakt met bloemen, de tram nemen naar het Congresgebouw.
Een op het eerste gezicht horkerige trambestuurder, zucht en steunt: op een warme dag en veel passagiers had hij niet gerekend.

“Jeetje, waar gaan al die oudjes heen?”
“Naar de Indiëherdenking meneer. U stopt toch ook bij het Congresgebouw?”

“Mevrouwtje, Indië, dat is toch voorbij?”
De oude, Indische dame, reageert als door een wesp gestoken.
“Meneer”, dat meneer, klinkt ferm en fanatiek, “Het is maar voor één keer per jaar hoor!”

“Halte Gemeentemuseum/Museon, mevrouwtje”.
“Ik dacht halte Statenplein.”

“Ah, u kent de weg dus al?”
Zij ziet niet dat de trambestuurder vertederd is door haar. Hij heeft zin om haar nog even te stangen, maar hij lijkt dat niet over zijn hart te kunnen verkrijgen.
“Mevrouwtje, mijn moeder heeft als kind daar gezeten. In zo’n kamp. Kom, stap in. Ik breng u weg.”
Opgelucht stapt ze in en geeft haar plaaggeest een pepermuntje.

De mensen die ik tegenkom op de 62^e herdenking van 15 augustus 1945, tref ik ook wel eens bij andere Indische evenementen. Alleen zijn ze nu nog netter gekleed: jasje dasje en veel militairen in vol ornaat. Ook de naoorlogse generatie is aanwezig. Het lijkt of in het voormalige Congresgebouw een reünie aan de gang is van de “laatst overgebleven generatie”, die eindelijk beseft dat ze de laatste is en nu nog haar verhaal kwijt kan. En dat gebeurt. Ik pik ze stuk voor stuk op, in de pendelbus op weg naar het Indisch monument, in de rij voor het défilé, of na afloop tijdens de koempoelan in de catacomben van het Congresgebouw. Wildvreemde mensen vertellen mij en goede vriendin E. hun verhaal en we beseffen vandaag waarom het belangrijk is om te blijven herdenken.

Zolang een stuk geschiedenis niet wordt erkend, verzwegen, genegeerd, of verdraaid (het ‘nieuwe’ Japan heeft daar ook een handje van) is het zinvol om jaarlijks stil te staan bij 15 augustus 1945.