‘Haagse schrijver Patrick Wouters presenteert zijn debuut Vlucht in de werkelijkheid
Wees welkom op de boekpresentatie van het debuut van geboren Hagenaar Patrick Wouters. Tijdens de boekpresentatie interviewt Ricci Scheldwacht (redacteur van Indisch maandblad Moesson) Patrick over zijn caleidoscopische boek. Het eerste exemplaar van Vlucht in de werkelijkheid wordt aangeboden aan actrice Wieteke van Dort. Uiteraard is er na de presentatie ruimte voor signeren én kan er lekker worden geborreld.
Wat: Boekpresentatie Patrick Wouters Waar: De Vries van Stockum Den Haag, Passage 11 Wanneer: donderdag 23 maart 2023, 18.00 (inloop 17.30) Toegang : gratis’
Aanmelden is niet nodig. Het is een gezellige literaire kumpulan tussen de boeken 😉
Over het boek Vlucht in de werkelijkheid is het caleidoscopische verhaal van de vriendschap tussen Erik en Ralph. Twee Indische jongens; bevriend met elkaar sinds hun twaalfde. Vervreemd van elkaar rond hun zeventiende. Weldra verliezen ze elkaar volledig uit het oog als Erik verhuist. Dertien jaar later vindt een onverwachte en ontroerende ontmoeting plaats. Vanaf dat moment pakken zij de draad van hun vriendschap weer op. Aan de hand van een gezamenlijk boekproject wordt hun vriendschap en familiegeschiedenis ontrafeld. Vlucht in de werkelijkheid verhaalt over het leven vóór de dood. Over vriendschap en familierelaties. Met flashbacks naar gebeurtenissen in Nederlands-Indië/Indonesië en Suriname.
Vlucht in de werkelijkheid is nu te koop via onder meer:
De schrik zit er goed in bij Surinamers die ik spreek na de uit de hand gelopen protestacties in Paramaribo. Wat aanvankelijk op een gemoedelijke massademonstratie tegen de regering Santokhi-Brunswijk leek, mondde in een vloek en een zucht uit in een brute orgie van dierlijk vernielingsgeweld. Ongekend voor Surinaamse begrippen: het spook van de staatsgreep van 25 februari 1980 stak de kop op. Voor even.
Just another Friday Die vrijdagochtend 17 februari 2023 begon voor ons zoals de meeste vrijdagen die we samen doorbrengen: vroeg op pad. Het centrum van Paramaribo is nietsvermoedend stil en toch gebeurt er van alles om ons heen. Her en der komen uit verschillende straten groepjes mensen met vlaggen, onderweg naar het Onafhankelijkheidsplein. Nabij het Presidentieel paleis en de Nationale Assemblee. Als we langs het gerestaureerde gebouw van het Surinaamse parlement rijden krijg ik een visioen van rook en brokstukken. In mijn dagdroom is het pas gerestaureerde gebouw vernield. Schouderophalend ontbijten we bij Combé bazaar, drinken koffie bij ons favoriete Jazz café om vroeg in de middag een powernap te doen. In mijn droom lijk ik in een veldslag verzeild. Word wakker van het geluid van helikopters en sirenes. Mijn Tour of Duty droom is werkelijkheid. Vanaf dat moment ontploft social media totdat de regering de toegang ertoe blokkeert. Mensen jutten elkaar op en maken elkaar bang met allerlei screenshots en filmpjes. Plundervideo’s worden grif gedeeld. De ene bevolkingsgroep fulmineert tegen de ander: Hindoestanen versus creolen (‘koeli-blakaman’) Als de rust lijkt teruggekeerd en de stad zijn wonden likt, loop ik vlak voor zonsondergang naar de Palmentuin. Ik MOET proeven hoe de sfeer is. Al is het alleen maar om alle escape routes te kennen: een aantal straten is afgesloten. De Wakapasi (wandelpromenade bij de Palmentuin) is dicht. De laatste cabana die open is sluit de luiken: ‘We moesten dicht. Maar ik wilde mijn gasten nog niet wegsturen. De sfeer was grimmig vanmiddag. Een meute woestelingen trok aan ons voorbij. Ik wil nu naar mijn kinderen.’
The day after Zaterdagochtend napraten met vriendin T. Regering en politie zijn compleet overvallen. Maar hoe kon je dit niet zien aankomen? ‘De vice-president had garen kunnen spinnen bij de apathie van de grote misleider’, zoals zij Chan placht te noemen. ‘Maar ja, die is te dom. Die wil je zelf niet als vakkenvuller bij Choi’ s aannemen.’
Zonder woorden. President en Vice-president ‘united‘ tijdens de persconferentie. Bron foto: Facebook.
Obligaat geblaat Politici in binnen-en buitenland (gespeend van enige empathie) buitelen over elkaar heen om de aanval op de democratie te veroordelen en repressief op te treden. Maar niemand staat stil bij het waarom van deze wanhoopsdaad. Het water staat de mensen aan de lippen. Het is nog nooit zo erg geweest. Dat is wat ik zie en te horen krijg: ‘Hoe kun je stelen van je eigen volk?’ ‘Suriname is een kleptocratie.’ ‘Failed state. Dat zijn we. Ik wil dat van jou niet horen. Maar ík mag het zeggen van mijn man.’ De mensen die ik spreek zijn in mijn bijzijn meer uitgesproken en feller in hun oordeel dan ik gewend ben. Als we zondag de stad uit willen om de hectiek van deze tijd te ontvluchten, blijkt dat het ook die dag niet mogelijk is om te tanken. Files van auto’s en mensen met jerrycans. We blijven in de stad.
A new dawn Maandagochtend rond kwart voor zeven loop ik langs de oudste rotizaak van Combé. Het is stil. De scholen zijn dicht. Geen drommen scholieren die een ontbijtroti halen. Geen dubbel geparkeerde auto’s van ouders of werknemers op weg naar hun werk.
‘Dag meneer. Hoe gaat het met u?’ Ik antwoord zoals ik moeders en haar zonen iedere ochtend begroet: ‘Rustig. Rustig. Alles goed.‘ Mijn vegetarische roti staat al klaar. Zonder grote rotiplaat dit keer. ‘Even voelen hoe het vanmorgen gaat meneer. Mogen het ook twee kleintjes zijn. We weten niet hoe de zaken vandaag gaan lopen?’ Ik knik en zie voor het eerst angst in zijn ogen. Of is het gewoon bezorgdheid? ‘Voorzichtig meneer. Fijne dag meneer. Voorzichtig hoor.’
In Paramaribo blijven de rolluiken voorlopig dicht. Dat is het beeld wat ik nu zie, slenterend door de binnenstad. De abominabele kwaliteit van het wegdek geeft fijntjes de stand van het land weer. De kloof tussen de elite en de have-nots lijkt groter dan ooit.
In Suriname vond op vrijdag 3 februari 2023 de presentatie plaats van Vlucht in de werkelijkheid. Op donderdag 23 maart 2023 is de Nederlandse boekpresentatie in Den Haag. Tot die tijd licht Patrick Wouters regelmatig een tip van de sluier op met wetenswaardigheden over zijn eerste boek.
Een Indisch verhaal In Suriname kwam mijn boek af. Hier schreef ik de laatste hoofdstukken. Ik durf te beweren dat Suriname, naast mijn partner, mijn muze is. Het boek eindigt ook in Switi Sranan. De eerste proefexemplaren van mijn debuut ontving ik in Paramaribo. Dat ik hier dan ook voor Surinaamse vrienden, bekenden, collega’s mijn boek aan het publiek mocht voorstellen is een groot cadeau.
Tijdens de boekpresentatie, begeleidt door collega-schrijver Tessa Leuwsha, kwam mijn Indische achtergrond aan de orde. Immers, hoe je het wendt of keert: Vlucht in de werkelijkheid is ook een Indisch verhaal, al had ik het zelf niet zo ‘geframed’. Tessa lichtte dat aspect eruit mede naar aanleiding van een heftig fragment dat zij uitkoos om voor te lezen: de getormenteerde stiefvader van Erik, die zijn gezin managede als een kampbewaarder. Bovendien is de Indische geschiedenis in al haar facetten in Suriname praktisch onbekend. In Nederland is het niet veel anders. Suriname kent door al dan niet gedwongen arbeidsmigratie een enorme Javaanse gemeenschap sinds 1890. Indonesië is voor hen het land van afkomst. Voor de Indo is Indonesië het land van herkomst. Wat de Indo is voor Nederland, is de creool voor Suriname: veel creolen zijn van gemengd Afrikaans-Europese of Aziatische afkomst.
Ik geef ook lezingen: Van Sneek naar Soerabaja
Van Sneek naar Soerabaja Ik ben een Indo. Indo is afkomstig van Indo Europeaan. De Indo is van gemengd bloed. Beter: dubbelbloed. Gemixed dus. Kinderen van (meestal) witte Nederlanders met een Inlandse (Indonesische) vrouw. Ook als je Indische ouders hebt zoals in mijn geval, ben je Indisch, Indo. Er bestaat niet zoiets als: “Ik ben voor de helft Indisch, of voor een zestiende of voor een kwart”. Je bent hoe dan ook Indo: een mix. Net zoals mijn kinderen (hun vader is een Indo 😉 In mijn stamboom zie je een keur aan nationaliteiten voorbij komen. Langs moederskant heb ik witte voorvaders, KNIL-soldaten geronseld uit Frankrijk en Indonesische (Javaanse) voormoeders. Maar ook is er een link met Portugal en de Molukken. De tak langs moederskant is verreweg de meest interessante, maar helaas niet alles is opgetekend.
Familie langs moederskant. Rechts vooraan: mijn overgrootvader met zijn slaapbroek.
Langs vaderskant begint het verhaal in Duitsland. Mijn oudst bekende voorvader vluchtte als Rooms-Katholiek uit Münsterland om als seizoensarbeider in de omgeving van Heerenveen een beter bestaan op te bouwen. Het geslacht Wouters vestigde zich in Sneek en verspreidde zich weldra over de hele wereld. Mijn overgrootvader vertrok net als de overgrootvader van Erik van Sneek naar Soerabaja, waar zijn broer als notaris werkte.
Gravure Hannekemaaier 17e eeuw, Friesland
Nederland migratieland In de 17e eeuw werd Nederland overspoeld door arbeidsmigranten uit heel Europa. Velen ging als seizoensarbeider aan de slag in Friesland. Als hannekemaaier (grasmaaier). Beerent Wouters kwam terecht in een buurtschap bij Heerenveen, dat nog steeds bestaat: De Knijpe (De knipe). Zijn zoon Wouter Beerents vertrok op jonge leeftijd naar Sneek en wist zich in korte tijd op te werken tot een man van aanzien en fortuin. Ik behoor tot de arme tak 😉 Sinds 1992 beheer ik de familiestamboom van het doopsgezinde Sneekse geslacht Wouters. Hoewel er niet veel aanvullingen meer zijn, is iedere snipper of foto die ik toegestuurd krijg, welkom. In het Centrum voor familiegeschiedenis en het Nationaal archief in Den Haag is veel documentatie terug te vinden. Zo vond ik een krantenknipsel uit de 18e eeuw waarin een familielid wegens verkwisting onder curatele werd gesteld. In de genealogische informatie die ik daarop in de archieven vond, kon ik concluderen dat deze man vlak erna zonder vrouw en kinderen naar de Verenigde Staten is ‘gevlucht’. De verbeelding doet de rest.
Wahrheit und dichtung Niets is confronterend en fijner tegelijkertijd: de ontmoeting met je lezers. Tot nu toe mocht ik veel warme reacties ontvangen op mijn boek. De meeste gestelde vraag betreft het autobiografische aspect. Maar bevat niet alle literatuur die we kennen en waarderen autobiografische elementen? Vind je het boek mooier als er staat: gebaseerd op waargebeurde feiten of verhalen? Als er staat: non-fictie? Ik kan me net als collega schrijver en vriend Herman Keppy voorstellen dat men bepaalde karaktereigenschappen van mijn personages herkent of aan mij toedicht of aan mensen die ik gekend hebt. Maar let wel: Vlucht in de werkelijkheid is een product van mijn verbeelding.
Oost-Java 1948. Een vergelijkbare foto wordt beschreven in het verhaal van de schoonvader van Ralph. De andere hoofdpersoon uit Vlucht in de werkelijkheid. Foto afkomstig uit het archief van Leo Vogels.
Zie meer foto’s en verhalen uit mijn familiearchief op Facebook en Instagram.
Vlucht in de werkelijkheid is te koop via onder meer:
Senang producties 