Mijn opa van vaderskant heb ik nooit gekend. Uit een handvol foto’s blijkt de familiegelijkenis. Hij werkte bij Apotheek De Vriendschap in Soerabaja, waarvan zijn zwager directeur was. Met zijn gezin woonde hij begin jaren dertig linksboven de apotheek. De foto’s van vroeger laten niet zien, dat aan die gelukkige, onbezorgde dagen gauw een einde kwam.Mijn opa werd begin december 1941 bij algemene mobilisatie voor de militaire dienst opgeroepen en ingedeeld als landstormsoldaat eerste klasse bij het Wapen der Infanterie IIe Landstorm Bataljon in Soerabaja. Na de capitulatie van Nederlands-Indië op 8 maart 1942, worden de soldaten tijdelijk gevangen gehouden op het jaarmarktterrein in Soerabaja. Het is daar dat mijn oma en hun kinderen zo nu en dan een glimp van hem kunnen opvangen. Meer ook niet. Na een korte internering in de Changi-gevangenis in Singapore, begint een vreselijk transport met de Kamakura Maru naar de scheepswerf Harima bij Osaka, waar ze in de winter van 1942 worden tewerkgesteld. Hij zal zijn gezin nooit meer terugzien. Mijn opa overlijdt in Japans krijgsgevangenschap op 43 jarige leeftijd in 1944.
Bijna een halve eeuw lang heeft mijn familie niet geweten wat hem was overkomen. Vlak voor mijn vakantie naar Indonesië in 1993 kwam ik per toeval in contact met de Oorlogsgravenstichting in Den Haag. Zij wisten mij te vertellen dat de laatste rustplaats van mijn opa zich bevindt op Ereveld Menteng Pulo in Jakarta. De Oorlogsgravenstichting heeft hierover mijn oma in 1962 een brief gestuurd. Deze brief is nooit door mijn (in 1981 overleden) oma ontvangen. Zou de brief zijn kwijtgeraakt in het contractpension waar zij indertijd woonde?
Dagboek: Jakarta, 25 september 1993
De Bluebird taxi brengt mij naar het Ereveld Menteng Pulo. Om het ereveld te bereiken, passeer je eerst de Islamitische en Christelijke begraafplaats. Tussen de graven wonen mensen en er zijn kraampjes gestald. Er wordt vreemd gekeken naar mij als de taxi over het kerkhofterrein rijdt. Dan duikt plots de witte toegangspoort en de kerktoren van Ereveld Menteng Pulo op. Ik kan een gevoel van opwinding niet onderdrukken.
De taxichauffeur belooft me na een uur op te halen zodat ik rustig de tijd heb de laatste rustplaats van mijn opa te bezoeken. De poort is gesloten, bezoekers moeten zich via het luiden van de bel melden. De bel galmt over het terrein. Geen reactie. Het blijft lang stil. Even denk ik voor niets te zijn gekomen. Het zweet breekt me aan alle kanten uit. Gelukkig komt na verloop van tijd een vriendelijke wachter de poort openen. Na de registratie loop ik direct naar het Columbarium. Ik hoef niet geleid te worden. Ik lijk de weg te kennen. Loop recht op mijn doel af, links en rechts van mij witte kruizen. Ik lees de naam onder de urn met de stoffelijke resten van mijn opa. De herkenning ontroert me. De urnengalerij laat een diepe indruk achter. Wat is het hier mooi. Een bijzondere plek in een hectische stad. Jakarta werkte al gauw op mijn zenuwen, maar deze oase van rust doet dat alles vergeten. Ik plaats een zijden roos en een foto van mijn opa bij de urn, film en maak foto’s voor thuis.
Als ik het ereveld verlaat, zie ik pas de skyline van Jakarta opdoemen. De taxichauffeur komt niet opdagen, maar dat geeft niets, ik heb gezien waarvoor ik gekomen ben.
De Bluebird taxi brengt mij naar het Ereveld Menteng Pulo. Om het ereveld te bereiken, passeer je eerst de Islamitische en Christelijke begraafplaats. Tussen de graven wonen mensen en er zijn kraampjes gestald. Er wordt vreemd gekeken naar mij als de taxi over het kerkhofterrein rijdt. Dan duikt plots de witte toegangspoort en de kerktoren van Ereveld Menteng Pulo op. Ik kan een gevoel van opwinding niet onderdrukken.
De taxichauffeur belooft me na een uur op te halen zodat ik rustig de tijd heb de laatste rustplaats van mijn opa te bezoeken. De poort is gesloten, bezoekers moeten zich via het luiden van de bel melden. De bel galmt over het terrein. Geen reactie. Het blijft lang stil. Even denk ik voor niets te zijn gekomen. Het zweet breekt me aan alle kanten uit. Gelukkig komt na verloop van tijd een vriendelijke wachter de poort openen. Na de registratie loop ik direct naar het Columbarium. Ik hoef niet geleid te worden. Ik lijk de weg te kennen. Loop recht op mijn doel af, links en rechts van mij witte kruizen. Ik lees de naam onder de urn met de stoffelijke resten van mijn opa. De herkenning ontroert me. De urnengalerij laat een diepe indruk achter. Wat is het hier mooi. Een bijzondere plek in een hectische stad. Jakarta werkte al gauw op mijn zenuwen, maar deze oase van rust doet dat alles vergeten. Ik plaats een zijden roos en een foto van mijn opa bij de urn, film en maak foto’s voor thuis.
Als ik het ereveld verlaat, zie ik pas de skyline van Jakarta opdoemen. De taxichauffeur komt niet opdagen, maar dat geeft niets, ik heb gezien waarvoor ik gekomen ben.
Dagboek: Surabaya, 8 oktober 1993
Op Ereveld Kemban Kuning, blader ik door de registers van de Christelijke begraafplaats. Ik ben op zoek naar het graf van mijn overgrootmoeder van vaders kant. De vriendelijke medewerkers van de begraafplaats zijn zeer behulpzaam. Binnen een mum van tijd vinden we haar kaart. Het graf van mijn overgrootmoeder is gauw gevonden. Het ziet er goed onderhouden uit. Iemand moet de zorg van dit graf op zich hebben genomen. Bij het graf worden we omringd door nieuwsgierige mensen. Een jongen volgt mij met belangstelling. Als ik foto’s heb gemaakt en aanstalten maak om weg te gaan, komt hij aangerend.
“Please, mister, you wait.” Er is op de begraafplaats een familielid dat mij wil ontmoeten. Welk familielid dan? In de verte komt een oud vrouw aangelopen. Zij blijkt de weduwe te zijn van een jonger broertje van mijn oma die vandaag op de verjaardag van haar overleden man een bezoek aan zijn graf heeft gebracht. Als ik haar vertel wie ik ben omhelzen we elkaar. Voor ons beiden is deze ontmoeting een lot uit de loterij.
Op Ereveld Kemban Kuning, blader ik door de registers van de Christelijke begraafplaats. Ik ben op zoek naar het graf van mijn overgrootmoeder van vaders kant. De vriendelijke medewerkers van de begraafplaats zijn zeer behulpzaam. Binnen een mum van tijd vinden we haar kaart. Het graf van mijn overgrootmoeder is gauw gevonden. Het ziet er goed onderhouden uit. Iemand moet de zorg van dit graf op zich hebben genomen. Bij het graf worden we omringd door nieuwsgierige mensen. Een jongen volgt mij met belangstelling. Als ik foto’s heb gemaakt en aanstalten maak om weg te gaan, komt hij aangerend.
“Please, mister, you wait.” Er is op de begraafplaats een familielid dat mij wil ontmoeten. Welk familielid dan? In de verte komt een oud vrouw aangelopen. Zij blijkt de weduwe te zijn van een jonger broertje van mijn oma die vandaag op de verjaardag van haar overleden man een bezoek aan zijn graf heeft gebracht. Als ik haar vertel wie ik ben omhelzen we elkaar. Voor ons beiden is deze ontmoeting een lot uit de loterij.
Eerder verschenen in diverse publicaties. Opnieuw geplaatst wegens de herdenking van de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945,
Senang producties 
Wat een mooi en persoonlijk verhaal. Wederom met veel plezier gelezen. En het gaf me weer een kippenvel-gevoel!
Mvg Sipke
Leuk van je te horen Sipke! Thnx.
Ik heb ook een Schelte Woiters gekend, zijn weduwe is Marijke. Is dit soms familieZ.i
Schelte Wouters (1932-2013) is mijn vader. Zijn vader heette ook Schelte (1901-1944) en diens vader ook weer (1856-1916). Behalve ik 🙂 Met beste groet: Patrick Wouters.