Indonesië

Vergeten foto

/ Patrick Wouters - Senang producties / Een reactie plaatsen

In het breekbare portret van Kaliemag,
mijn betovergrootmoeder,
is zichtbaar wat verdwenen is.
Haar blik, zacht en ondoorgrondelijk,
weerspiegelt een leven van eenvoud en veerkracht.

Van Kudus naar Semarang en Ambarawa,
blootsvoets door de jaren,
droeg ze verhalen
die nu slechts fluisteren
aan de randen van mijn herinnering.

Haar naam, vastgelegd in een oude huwelijksakte,
verbindt mij met een verleden
dat ik nooit heb gekend.

En toch, in de stilte van haar portret,
voel ik een diepe verbondenheid.
Een stille trots,
dat haar leven,
hoe anoniem ook voor de geschiedenis,
deel uitmaakt van wie ik ben.

Uit: Ik was daar nog even
Een bundel mijmermomenten in wording – Patrick Wouters

Voordrachtgevers zijn avonturiers

/ Patrick Wouters - Senang producties / Een reactie plaatsen

Woensdag 19 maart 2025 droeg ik voor uit mijn boeken tijdens De Sociale Tafel bij Theater de Vaillant in Den Haag.

Als geboren Hagenaar met roots in onder meer Indonesië, was het fijn om ook iets van mijn persoonlijke verhaal te delen vandaag.

Ale mensen, alle Nederlanders (bicultureel of niet) hebben een verhaal. Dat is iets wat ons bindt. Waar we van kunnen leren en groeien. Ook naar elkaar toe.
Het is belangrijk om elkaar echt te zien. Naar elkaar te luisteren.

Dank jullie wel Sarah van Soldt en Sibèl Konat.

Patrick & zijn debuutroman

/ Patrick Wouters - Senang producties / Een reactie plaatsen

Vlucht in de werkelijkheid: “Een mooi en intrigerend mozaïek van verhalen, waarvan de puzzelstukjes langzaam op hun plaats vallen.”
Een rake lezersreactie op mijn boek. Het geeft de essentie van mijn debuut en de bedoeling ervan goed weer.

Journalist en tekstschrijver Sam Jongenotter schreef voor de Sozavox special over #Verbinding, een treffend artikel over mijn boek en ik voor de rubriek Na het werk.

Sozavox is het personeelsmagazine van Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Gerealiseerd in samenwerking met Sabel Communicatie.
De foto is van De Beeldredactie/Lex van Lieshout.

Fragmenten II

/ Patrick Wouters - Senang producties / Een reactie plaatsen

Fragmenten uit Vlucht in de werkelijkheid, waar mogelijk geïllustreerd met beeldmateriaal, bedoeld als impressie van mijn boek.
Scènes uit Den Haag, voormalig Nederlands-Indië, Indonesië en Suriname. People, places and things: het decor van Vlucht in de werkelijkheid.
In het tweede deel is hoofdstuk 2, pagina 16 van enkele foto’s voorzien. Één van de hoofdpersonen, Erik, mijmert over het oude familiehuis op Oost-Java uit hoofdstuk 1.

[2]

Op Oost-Java staat nog steeds het familiehuis dat het decor vormde van bijna alle verlovings- en trouwfoto’s van mijn Indische oudooms en -tantes. Hun kinderen zijn praktisch allemaal in hetzelfde huis geboren. Tijdens mijn eerste rootsreis naar Indonesië, in de jaren negentig, vond ik het woonhuis terug. Onherkenbaar verbouwd en uitgebreid. De Chinese bewoner wilde niet dat ik er rondneusde of ook maar in de buurt van zijn erf kwam. Hij verwees me naar het vierde grote huis in de straat: ‘Dáár woonden vroeger blanda’s.’

Het karakteristieke langgerekte Indische huis met witgekalkte muren, kleine oprijlaan met witte kiezelstenen, grote bloempotten, open voorgalerij, vloer met roodbruine tegels, broodoven, bijgebouwen en achtererf (zo groot als een voetbalveld, beweerde mijn moeder) staat nog steeds in Indonesië. Alleen weet niemand nog wat is bijgebouwd of gesloopt. Niemand weet nog wie daar vroeger woonde.

Het familiehuis in Mojokerto dat model staat voor het huis uit Vlucht in de werkelijkheid. Dit is de trouwfoto van de zus van de oma van de auteur: Eus Stok, die op 4 maart 1938 trouwde met Oscar Rudolph. De oma van de auteur staat uiterst links op de foto. De vader van de auteur is de jongen in matrozenpak, eerste rij, vierde van recht. Foto afkomstig uit de verzameling van Grace Rudolph (1943-2021).
De verlovingsfoto van de grootouders van de auteur langs vaderskant: Melanie Constance Stok (1910-1981) en Schelte Wouters (1901-1944). De foto is gemaakt voor het familiehuis in Mojokerto dat model staat voor het familiehuis in Vlucht in de werkelijkheid.

Ik kon me haast niet voorstellen dat mijn familie hier decennialang rondliep. De hitte, de drukte, de mensen die voortdurend iets van me wilden. Ik herkende het land in eerste instantie niet als het land van mijn ouders. Toch moest zelfs ik toegeven dat sporen uit het verleden nog zichtbaar waren, voelbaar. Op reis met de herinneringen van een ander. Op zak met een handvol foto’s van vroeger: de watertoren, de oude lagere school, de pasar, de jacht.

Watertoren Mojokerto jaren vijfig. De vader van de auteur Schelte Wouters (1932-2013), tweede van links.
De watertoren van Mojokerto (2019), aan de voet van het oude zwembad is onlangs verbouwd tot een monumentaal Islamitisch monument.
Simpangschool Soerabaja, jaren twintig van de 20e eeuw. De moeder van de auteur zat op deze school.
De oude lagere school uit Vlucht in de werkelijkheid: Simpangschool Surabaya (2019). De warings staan er nog steeds…
De jacht. Jaren twintig, 20e eeuw. Plantage Tjoeroeg Soekoredjo Kendal (Curug Sewu). Vierde van rechts de opa van de auteur Schelte Wouters (1901 – 1944) met twee van zijn broers (Joost en August).

Jaren later zag ik via Google Street View dat ik toen wel degelijk gelijk had: het huis met het langgerekte dak met rode dakpannen is duidelijk te zien vanuit de lucht. Gelegen naast de kampong, waar achtergebleven Indo’s nog steeds in vrij armoedige omstandigheden woonden.

Jl. Hos. Cokro Aminoto, Mojerkoto. Het tweede langgerekte huis links op deze Google Street View foto is het familiehuis dat model staat voor het huis uit Vlucht in de werkelijkheid

Andere fragmenten uit Vlucht in de werkelijkheid

Vlucht in de werkelijkheid is te koop via onder meer:

Neem voor lezingen, signeersessies of boeken in consignatie nemen contact op met Patrick Wouters via het contactformulier

Surabaya here I come

/ Patrick Wouters - Senang producties / Een reactie plaatsen

Surabaya

Monuments of Surabaya.

Beste Herman, ik zou je nog schrijven over mijn eerste kennismaking met Surabaya. Gelukkig heb ik mijn aantekeningen van toen bewaard. Tijdens De Grote Surabaya Show zal ik stilstaan bij de betekenis van deze stad voor mijn familie in tijden van oorlog, bersiap en de jaren erna.

De busreis van Yogyakarta naar Surabaya duurt maar liefst tien uur. Een pittige busrit, maar ik geniet van de route door Oost Java, rijdend langs voor mij belangrijke plaatsen: Ngawi, Cepu, Jombang, Mojokerto (mijn vaders geboorteplaats), Sidoardjo en eindstation Surabaya.

In het Turtle Guesthouse, waar ‘tante’ Lieke Radjamin de scepter zwaait, krijgen we een warm onthaal. Ze blijkt een kennis van mijn moeder te zijn. Herkent zichzelf op een foto van een jaren vijftig fuif die ik bij me heb. Het zal niet de eerste toevallige ontmoeting zijn tijdens deze vakantie.

Tante Lieke (haar schoonvader was de eerste republikeinse burgemeester van Surabaya) helpt me bij de ‘sentimental roadtrip’, welke ik meteen de volgende dag wil maken.
Auwi, de becakrijder van de hoek, rijdt ons rond. Ze schrijft voor hem de straatnamen op die ik graag bezoeken wil. Hij glimlacht en vraagt zich af wat deze belanda’s te zoeken hebben in de Jalan Sumbawa, Jalan Mawar, Genteng Kali, Embong Malang en Jalan Genteng Besar.  Auwi draagt een dikke trui en handschoenen en bestuurt de becak of zijn leven ervan afhangt.
Overweldigd door de hitte en het drukke verkeer, zitten we op uitlaatgashoogte in de becak. De trip wil niet echt vlotten, maar Auwi baant zich kranig een weg door deze chaos. Ik schaam me dat we hem dit aandoen. Tante Lieke bezwoer me echter dat het voor Auwi geen probleem is, maar toch zit ik niet op mijn gemak in de becak.

Ik heb me knap verkeken op de plattegrond, de afstanden en het feit dat de herinneringen van een ander, hoe dierbaar ook, niet de mijne zijn. Toch doet het me goed als we weer een spoor uit het verleden terugvinden.

De volgende dag verkennen we de stad met vrienden uit Bandung. De rit per taxi verloopt voorspoedig. In korte tijd vinden we scholen, huizen en andere herkenningspunten terug. Drie nachten Surabaya worden er uiteindelijk zes. Dagelijks rijden we door Surabaya. Ik herken straten, gebouwen en bruggen. Langzamerhand raak ik meer vertrouwd met de stad. Mijn band met Indonesië was vooral in deze stad voelbaar: mijn ouders hebben elkaar in Surabaya ontmoet.

Vaak zei ik tegen mijzelf, dat we hier zijn voor het Indonesië van nu. En dat het meegenomen is als we iets terugvinden uit het (familie)verleden. Ik ben meer dan tevreden met wat ik ‘terugvond’ in het land van mijn ouders. Mijn familie was ontroerd door de foto’s en films van deze rootsreis.

Patrick Wouters

Bron foto: City of Surabaya

In aanloop naar De Grote Surabaya Show, posten presentatoren Herman Keppy en Patrick Wouters teasers, anekdotes, foto’s en andere bijzonderheden. Blijf ze volgen op Facebook: https://www.facebook.com/DeGroteSurabayaShow

Surabaya 1993

/ Patrick Wouters - Senang producties / Een reactie plaatsen

Surabaya in the ninetiesHerman, mijn rootsreis naar Indonesië dateert alweer van 20 (!) jaar geleden. De tweede trip naar ‘het land achter de horizon’ (Mochtar Lubis) was in alle opzichten bijzonder. Het werd een soort van sentimental journey, maar dan met de herinneringen van een ander en een handvol familiefoto’s en verhalen.

Dagboekfragment, Surabaya, 8 oktober 1993
Mijn schoonvader heeft gevraagd of we een foto willen maken van de Mariniersgraven op het Ereveld Kembang Kuning. Het ereveld kan je alleen bereiken via de Christelijke begraafplaats. In een opwelling besluit ik eerst de registers van de Christelijke begraafplaats te raadplegen. Stel dat mijn overgrootmoeder hier begraven ligt. Vaag staat me iets bij dat mijn vaders oma in Surabaya haar rustplaats vond, maar waar?

De vriendelijke medewerkers van de begraafplaats zijn zeer behulpzaam. Binnen een mum van tijd vinden we de gegevens: M.J. Stok – De Boer (1889 – 1957). Ik ben blij verrast. Het graf van mijn overgrootmoeder is gauw gevonden. Het ziet er goed onderhouden uit. Alles wijst erop dat iemand de zorg van dit graf op zich heeft genomen. Ik maak foto’s voor haar kleinkinderen in Nederland. We worden daarbij omringd door veel nieuwsgierige mensen. Een Indonesisch jochie van pakweg tien jaar volgt ons de hele tijd met belangstelling. Nadat de foto’s op het Ereveld van Kembang Kuning zijn gemaakt en we aanstalten maken om weg te rijden komt hij op ons afgerend. Of we willen wachten want er is op de begraafplaats een familielid dat ons wil ontmoeten. Ik kijk verschrikt op. Welk familielid dan? In de verte komt een oudere vrouw aangelopen. Zij blijkt de weduwe te zijn van een jonger broertje van mijn oma die vandaag op de verjaardag van haar overleden man een bezoek aan zijn graf heeft gebracht. Als ik haar vertel wie ik ben omhelzen we elkaar. Voor ons beiden is deze ontmoeting een lot uit de loterij.

Patrick Wouters

In aanloop naar De Grote Surabaya Show, posten presentatoren Herman Keppy en Patrick Wouters teasers, anekdotes, foto’s en andere bijzonderheden. Blijf ze volgen op Facebook: https://www.facebook.com/DeGroteSurabayaShow

De Grote Surabaya Show

/ Patrick Wouters - Senang producties

Zaterdag 25 mei 2013 om 14:30 uur: De Grote Surabaya Show tijdens de 55e Tong Tong Fair & Festival
Gefascineerd door de stad van hun familie, brengen Herman Keppy en Patrick Wouters verschillende aspecten van de stad Surabaya voor het voetlicht. Met aandacht voor de architectuur van de stad, Surabaya in tijden van oorlog en bersiap, literatuur, muziek en sport.
Aan de show verlenen medewerking: Frans Leidelmeijer, Ellen Simon, Peter van Dongen, Mar-Lin Schut, Jan A. Somers en Huib Akihary.
In aanloop naar De Grote Surabaya Show, posten Herman en ik teasers, anekdotes, foto’s en andere bijzonderheden. Blijf ons volgen op de Facebookpagina van De Grote Surabaya Show. Nog beter: kom zaterdagmiddag 25 mei naar de Tong Tong Fair.